تاثیر داروها بر زنان و تاثیر داروها بر مردان

در بحبوحه‌ی رایجاتی که درباره‌ی تائید داروی فلیبانسرین که اصطلاحا داروی تاخیری خانم ها است، وجود داشت، تقریبا جزئیات خیلیی درباره‌ی پیامد جانبی این دارو ارائه شد. پیشنهاد شد، خانم های که از این قرص‌ها استفاده می‌کنند الکل ننوشند، هیچ‌گونه الکلی ننوشند. با این وجود، اثر تقابلی فلیبانسرین و الکل بر روی …. صبر نمایید، صبر نمایید، ۲۳ مرد و ۲ زن مورد مطالعه قرار گرفت!

احساس می‌کنم زمانی که به این موضوع می‌اندیشم مغزم به طرز فجیعی از حرکت می‌ایستد: چرا واقعا، چرا تندرستی دارویی که ویژه خانم ها است منحصرا بایست بر روی آقایان مورد آزمایش قرار گیرد!؟

شاید بعضی برای اغوای دیگران بخواهند بگویند، ما آنقدرها هم با هم مختلف نیستیم، هستیم؟ در نهایت تمام‌ی ما انسانیم. و این دقیقا همان ادعایست که پژوهشگران دهه‌ها به آن دامن زدند. پزشک جانین آستین کلایتون، از مدیران انجمن ملی تندرستی خانم ها می‌گوید، خیلیی از دانشمندان بر این باورند که صرفدید از فرق‌های آشکار خانم ها و آقایان در هیکل‌های تناسلی و هورمون‌ها، آنان اساسا یکسانند. به همین دلیل مفروضات مطالعات به طور ویژه آقایان را هدف قرار می‌دهد.

پزشک گایل اندرسون، استاد داروسازی در دانشگاه واشنگتون می‌گوید که اکنون ما زیادتر می‌دانیم. در واقع افزون بر فرق‌های ظاهری، جسم خانم ها به جهات متفاوت با جسم آقایان مختلف است. اول از تمام، فرق‌های ابعادی. با اجازه‌ی شما ابتدا استنباط‌های کلی را بیان می‌کنیم: خانم ها از دید فیزیکی کوچک‌تر از آقایان هستند، اما همواره حجم داروی تجویزی آنان یکسان است. حجم داروی یکسان در بدنی کوچک‌تر به معنای غلظت بالای داروست. وی در دنباله می‌افزاید که همین غلظت سبب جواب‌های مختلفی می‌گردد.

اندرسون اذعان داشت که در مطالعه‌ی استفاده تمام داروهای جدید که بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ از سوی ساوقت خوراکی و داروی امریکا مورد تائید قرار گرفت، غلظت ۱۶۳ مورد از داروهای تجویزی برای آقایان و خانم ها یکسان بود. غلظت ۱۱ مورد از آنان برای خانم ها و آقایان تا ۴۰٪ مختلف بود و اما حجم هیچ‌یک از داروهای تجویزی فرق‌های جنسیتی را مد دید قرار نداده بود. او در دنباله می‌گوید، مادامی که غلظت زیادتر دارو ضرری به تندرستی شخص وارد نکند، مسئله باارزشی پیش نخواهد آمد، به عنوان نمونه داروهایی نظیر پنلی‌سیلین. اما غلظتی بیش از ۴۰٪ در سیستم بدنی، قطعا مسئله‌ساز یا حتی سمی خواهد بود.

افزون بر این، فرق‌هایی در روند جذب دارو وجود دارد که بایست مددید قرار گیرد. اندرسون می‌گوید، بیشتر مسٔولیت دفع دارو از سیستم بدنی بر پیمانه‌ی کلیه‌هاست. اما عملکرد کلیه‌ها به مرور در خانم ها افت می‌کند؛ با زیاد شدن سن بیشتر ما به مریضی‌های خفیف یا متداول کلیوی مبتلا می‌شویم، این دقیقا همان افت عملکرد کلیه‌هاست. چنانچه کلیه‌ها کاملا سالم نباشند، پس با غلظت دارویی بالا مواجه می‌شویم. او در دنباله می‌گوید که آنزیم‌های کبد، که مسٔول متابولیزم داروها هستند، نیز بین خانم ها و آقایان مختلفند و اکثر منجر به غلظت دارویی در سیستم بدنی خانم ها می‌شوند.

متاسفانه، این زیادتر دانستن‌ها منجر به عملکرد مناسبتر ما نشده است. در سال ۲۰۱۳، دنبال هوشیارسازی‌های دردناک خانم ها پس از استفاده داروی خواب‌آور، ساوقت خوراکی و داروی امریکا اعلان نمود که خانم ها بایست فقط نیمی از قرص‌های خواب‌آور که شامل زولپیدم هستند را استفاده کنند، زیرا نه تنها صبح‌ها سرحال نیستند، بلکه کرخت و خواب‌آلود هستند.

در کمال تاسف، مسئله ما فقط داروهای خواب‌آور نیستند و البته مسئله جدیدی هم نیستند. تقریبا تا ۲۵ سال گذشته جای خانم ها در مطالعات بالینی خالی بود، تقریبا تا سال ۱۹۸۷ که اولین کتاب انجمن ملی تندرستی به چاپ رسید و سیاستی مصرانه مبنی بر حضور خانم ها در تحقیقات را خوستاره شد. پیش از آن خانم ها حتی اجازه‌ی ورد به کارهای تحقیقاتی را نداشتند. در سال ۱۹۷۷، ساوقت خوراکی و داروی امریکا تا جایی پیش رفت که قانونی تصویب نمود، دال بر ممگونهیت حضور خانم ها در پروژه‌های بالینی مادامی که در سنین باروری قرار داشتند.

اندرسون به شوخی می‌گوید، پژوهشگران همواره از بارداری یکی از اعضای گروه یا به تعویق افتادن عادت ماهیانه‌های لعنتی بی قرار بودند. در تحقیقات بالینی، تمام تلاش بر آن است که آزمودنی‌های حتی‌الامحل یکسان باشند، زیرا تمام آنچه مورد آزمایش قرار می‌گیرد از جمله داروها، ابزار و مداخلات در روش زندگی قابل توجه‌تر و دقیق‌تر می‌شود. پژوهشگران همواره بر این باور بودند که حضور خانم ها در مطالعات، نتایج آزمون‌ها را دگرگون می‌کند.

پزشک فیلیس گرینبرگر، نائب رئیس انجمن تندرستی خانم ها می‌گوید، همواره داروها و ابزارهای بود که برای خانم های که در طول پروژه‌های تحقیقاتی باردار می‌شدند و یا برای بچه هاشان ریسکآفرین بود. اما به جای یافتن راهی برای عذرخواهی از خانم های که در طی پروژه‌ها باردار می‌شدند یا روش‌های ایمن برای دنباله‌ی همکاری با آنان، دانشمندان اکثر دست آنان را از پروژه‌ها کوتاه کرده وبه تنهایی تصور می‌کردند هر آنچه درباره‌ی آقایان کشف شود احتمالا بر روی خانم ها نیز استفاده خواهد داشت.

کلایتون در وبلاگ خود می‌نویسد، مادامی که دانشمندان رویکردی دوزناشویی را در تحقیقات بنیادی خویش در پیش گرفتند، مطالب بینابینی خیلیی درباره‌ی سلول‌ها، حیوانات یا انسان، اما نه طور ویژه یک زن یا یک مرد، آموختیم. همین امر شکاف‌هایی در شناخت مفاهیم اثربخش بر تندرستی پدید آورد. با این وجود پیشرفت‌های نیز حاصل شده، که ما تصور می‌کنیم برای معالجه خیلیی از مریضی‌ها اثربخش است، اما تمام‌ی آن معالجه‌ها از دیدگاه‌های دوزناشویی نشآت گرفته و منحصرا توسط آقایان هدایت شده است.

اما شکاف‌هایی که بایست بدان‌ها پرداخته شود، کجاست؟ اندرسون می‌گوید، هنوز فهرستی دقیق و جامع از جواب‌های مختلف خانم ها به داروها آماده نشده؛ گر چنین فهرستی وجود داشته باشد تمام‌ی ما بایست یک نسخه از آن را آماده و در قفسه‌ی داروهای خود نگه داریم. گرینبرگر می‌گوید، اکنون که با جدیت آغاز به تحقیق نموده‌ایم، تصور می‌کنم فرق‌های خیلیی بین خانم ها و آقایان وجود دارد. اما تا کنون، فقط چندین دارو مورد تحقیق قرار گرفته و نمایان شده اثر آنان بر خانم ها مختلف از آقایان است.

شری گاواندیتی، ۵۲ ساله و کارشناس مسائل رابطهی رسانه‌ها خود را از قربانیان داروهای خوا‌ب‌آور معروف به آمبین می‌داند. او در دنباله می‌گوید، نه تنها پس از بیدار شدن احساس کرختی داشتم و احساس می‌کردم روی میزان اقیانوس‌ها راه می‌روم، بلکه سبب می‌شد وحشتناک‌ترین کابوس‌های زندگیم را ببینم. زمانی که وقایع را با جزئیات برای دکترش شرح داد، دکترش سریعا در پاسخ به او پیشنهاد نمود که فقط نیمی از قرص را استفاده کند. حتی پس از آن نیز شری ظرف ۱۰ دقیقه بی‌هوش می‌شد.

ساوقت خوراکی و داروی امریکا در سال ۲۰۱۳ به خانم ها پیشنهاد نمود که از دستورالعمل مصوب این ساوقت پیروی کرده و استفاده داروهای متداول خواب‌آور هنظیر آمبین و زولپمیست را به نصف برسانند. زیرا نحوه‌ی دفع دارو از سیستم بدنی خانم ها و آقایان مختلف و در جسم خانم ها بیش‌تر باقی می‌ماند. درنتیجه، حتی پس از ساعت‌ها بیداری نیز زولپمین بیشتری در رگ‌های آنان در جریان است.

آسپرین

علی‌الرغم این واقعیت که خانم ها خیلیی برای جلوگیری از مریضی‌های قلبی هر روزه آسپرین استفاده می‌کنند، اما تحقیقات حاکی از آن است که استفاده آسپرین فقط در جلوگیری از مریضی‌های قلبی آقایان اثربخش است. در واقع، اثر آسپرین بر قلب خانم ها کاملا یکسان اثر آن بر آقایان نیست: بعضی از دکتران حتی استفاده زیادتر آسپرین را به خانم های که تا به حال چندین مرتبه گرفتار حملات قلبی شده‌اند، پیشنهاد می‌کنند. البته به دید می‌رسد که استفاده آسپرین از خانم ها، زیادتر از آقایان در برابر سکته‌ی قلبیمراقبت می‌کند.‌

استاتین‌ها

به گزارش نیویورک تایمز در سال ۲۰۱۴، گروه کوچکی از کارشناسان قلب درباره‌ی استفاده بیش از اندازه داروهای کم شدن کلسترول از سوی خانم ها بیان بی قراری کرده‌اند. اندرسون می‌گوید، اثر استاتین‌ها نیز هنظیر آسپرین، فقط بر روی آقایان مورد مطالعه قرار گرفته زیرا خانم ها در سنین بالاتر گرفتار مریضی‌های قلبی می‌شوند و سن یکی دیگر از متغییرهای بی‌ثباتی است که پژوهشگران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. پزشک باربارا رابرت مدیر مرکز قلب بیمارستان میریام معتقد است، تحقیقات اخیر حاکی از آن است که اگرچه آقایان با استفاده استاتین قطعا کمتر گرفتار حملات قلبی و سکته می‌شوند، اما خانم ها از اثرات مشابهی بهره‌مند نمی‌شوند. استفاده استاتین اثری بر خانم ها سالم ندارد و حتی اثر استفاده استاتین بر خانم های که مبتلا به مریضی‌های قلبی هستند نیز نصف اثر آن بر آقایان است.

داروهای بی‌هوشی

به هوش آمدن در طول عمل جراحی چیزی شبیه بیرون آمدن از فیلم‌های ترسناک به دید می‌رسد:

زنی که خود را ساندرا معرفی می‌کند در گزارشی که به انجمن علمی ملی اطباء بی‌هوشی ارائه نمود، گفت: یک دفعه متوجه شدم، که انگار یک جای کار می‌لنگد. از آنچه در اطرافم اتفاق می‌افتاد کاملا آگاه بودم، متوجه شدم که وسط عمل به هوش آمده‌ام اما هیچ‌یک از عضلاتم را نمی‌توانستم تکان دهم. حرف‌های مبتذل جراحان را به وضوح می‌شنیدم و متوجه شدم که مردم بیشتری در اتاق هستند و هر یک مشغول کارهای بالینی خود و سرگرم کار خودشان بودند و هیچ کدامشان متوجه فاش شدن حوادث عظیمی که از نظر من مخفی نماند، نشدند. همچنان که آنان مشغول کار خود بودند و من هم آنجا دراز کشیده بودم، دیوانه‌وار غرق این تصورات بودم که در حال مرگ هستم یا نه و البته چه گزینه‌هایی دیگری پیش روی من خواهد بود.

دلگرمیوارم، هیچ یک از ما هیچ‌گاه در چنین مخمصه‌ی ترسناکی گیر نکند، اما احتمال آن برای خانم ها بیش از آقایان است؛ گزارشات حاکی از آن است که خانم ها ۳ برابر آقایان در طول عمل و مادامی که روند عمل همچنان دنباله دارد به هوش می‌آیند. یکی از مطالعات در این زمینه نشان داد که این امر دراثر افت سریع داروی بی‌هوشی در خون خانم ها است.

مسکن‌تها

گرینبرگر می‌گوید، به دلیل احتمال اعتیاد به داروهای مسکن قوی، ما حقیقتا تلاش می‌کنیم تا فقط مقدار مورد احتیاج شخص را برایش تجویز کنیم. خانم ها به طرز قابل توجهی بیش از آقایان به داروهای شبه افیونی نظیر اکسی‌کانتین و پرکوست جواب داده و بالافاصله پس از استفاده آنان التیام می‌یابند. این امر دراثر متابولیزم این داروها در جسم خانم ها است، درنتیجه احتیاج ما ۳۰ تا ۴۰٪ کم‌تر از آقایان است.

داروهای ضدافسرردگی

به دید می‌رسد خانم ها نسبت به طبقه‌ی ویژهی از داروهای ضدافسردگی معروف به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سرتونین که توازن سرایت‌دهنده‌های عصبی را در مغز تغییر می‌دهند، مناسبتر از آقایان جواب می‌دهند. این مهارکننده‌ها اکثر برای خانم ها تجویز می‌شود. از طرف دیگر آقایان به داروی ضدافسردگی تری‌سایکلیک که توازن سرتونین و نوراپی‌نفرین را در مغز تغییر می‌دهد، مناسبتر جواب می‌دهند. با این وجود اندرسون خاطر نشان می‌سازد که تحقیقات به اندازه در این زمینه و برای اثبات آن صورت نپذیرفته است.

احتمال بازتاب منفی خانم ها به داروها زیادتر از آقایان است، حتی اگر اثر آن دارو بر آقایان یکسان باشد.

احتمال ریسک بازتاب منفی خانم ها به داروها ۱.۵ تا ۱.۷ برابر زیادتر از آقایان است، خوش به حال ما، حتی اگر این بازتاب منفی فقط یک جوش باشد. اما بعضی از این واکنش‌های منفی قادراست پای ما را به بیمارستان بکشاند. در واقع، ۱۱٪ از پذیرش‌های بیمارستان دراثر همین واکنش‌های منفی خانم ها به داروهاست.

تعدادی از داروهای قلبی علی‌الرغم کشمکش‌های بی‌شمار به علت اثرات معکوسی که بر تندرستی خانم ها داشتند، در نهایت از بازار جمع شدند. اندرسون معتقد است که یکی از پیامد جانبی وحشتناک این داروها بروز سندرم نامنظم ضربان قلب است. به طور طبیعی بین هر ضربان‌های قلب خانم ها تاخیری خیلی کوتاه وجود دارد، این تاخیرِ وقتی، وقفه‌ی ضربان قلب خوانده می‌شود. بعضی از داروها این تاخیر ضربان قلبی را زیاد‌تر می‌کنند که منجر به گونه ویژهی از ریتم نامنظم قلب یا وقفه‌ی زیاد بین ضربان‌ها می‌شود که در بعضی موارد منجر به مرگ می‌گردد. اکنون ساوقت خوراکی و داروی امریکا تمام شرکت‌های سازنده‌ی داروهای جدید را ملزم می‌کند تا اثر داروی خود را بر ضربان قلب بیازمایند. اندرسون معتقد است، خیلیی از مسائل وابسته با جنسیت با درک مناسبتر حل خواهد شد.

او در دنباله می‌گوید، ما پیشرفت‌های خیلیی نموده‌ایم. ۱۰ سال قبل، متقاعد نمودن مردم مبنی بر اینکه فرق‌های جنسیتی از ارزش ویژهی برخوردار است، خیلی مسئله‌تر بود. در سال ۲۰۱۴، انجمن ملی تندرستی بیش از ۱۰ میلیون دلار برای یاری به تحقیقات مطالعاتی در زمینه‌ی فرق‌های خانم ها و آقایان سرمایه‌گذاری نمود، مبنای این تحقیقات اثر جنسیت به عنوان متغییری اثربخش است که در پاییز ۲۰۱۶ به طور رسمی آغاز خواهد شد. ساوقت خوراکی و داروی امریکا دفترکار‌ایی مختص تندرستی خانم ها تاسیس نموده تا متضمن حضور خانم ها در تحقیقات بالینی است و پژوهشگران را ترغیب می‌کند تا متغییر جنسیت را در کارهای خود مد دید بگیرند.

اثر ما در این میان چیست؟

پژوهشگران بایست از اعتقاد بر این باور که جسم خانم ها و آقایان فرقی با یکدیگر ندارند، دست بر دارند. اما تا آن وقت، شما نیز می‌توانید به عنوان مریض اثر در این قاب داشته باشید.

کلایتون می‌گوید، زمانی که دکترتان دارویی تجویز می‌کند، از او سوال کنید که آیا این دارو بر روی جنس شما، خواه زن هستید خواه مرد، کوتاه یا بلند، چاق یا لاغر، سیاه یا زرد آزمایش شده یا نه، تا کاملا متوجه تمام‌ی جوانب شوید و البته درباره‌ی پیامد جانبی دارو نیز سوال کنید. گرینبرگر پیشنهاد می‌کند که اگر به اندازهی به اندازه جسور هستید، از دکترتان سوال کنید که آیا از عملکرد مختلف دارو بر خانم ها در مقایسه با آقایان آگاه است یا نه. اگر پس از سوالاتتان با چهره‌ی متعجب او مواجه شدید، درباره‌ی ویزیت‌های بعدی زیادتر بیاندیشید.

اندرسون می‌گوید، گرچه اندکی احمقانه به دید می‌رسد اما اگر جثه‌ی کوچکی دارید، آسیبی ندارد که به دکترتان گوشزد نمایید. بله می‌دانم او شما را که در مقابلش نشسته‌اید، می‌بینید. اما ذکر به جثه‌ی کوچکتان احتمالا شما را از پیامد جانبی نسخه‌ایی پرمخاطره نجات می‌دهد.

کلایتون معتقد است، خانم ها نیز بایست مسٔولیت‌هایی را به شخصه بر پیمانه گیرند: اگر خود ما نخواهیم در تحقیقات بالینی حضور داشته باشیم، نمی‌توان فقط پژوهشگران را سرزنش نمود، پس در یکی از آنان ثبت نام نمایید. با مشارکت در فرایند تحقیق، شما نیز در دانش همگانی سهمی را به خود تخصیص داده‌اید. گرچه بعضی از این تحقیقات خیلی زمان‌گیر هستند اما برخی دیگر فقط مستلزم صرف یکی دو ساعت وقت در روز است. او در دنباله می‌افزاید که در صورت دلبستهی به سایت تحقیقات بالینی رجوع نمائید. دستیابی به ابزارهای پیشرفته و گسترش دانش در زمینه‌ی تحقیقات بالینی مستلزم حضور خانم ها و تمام‌ی مردم است.